Op schoolreis met een schip
Michelle(lerares)
Ik werk inmiddels 6 jaar op het AOC Terra in Assen, een groene school voor VMBO en MBO-leerlingen. Het is een ontzettend leuke school met enthousiaste leerlingen en een gemoedelijke sfeer. Elk jaar organiseren we in juni excursies naar verschillende bestemmingen. Leerlingen kunnen kiezen uit Ameland, Ardennen, Ponykamp, Praag en Zeilkamp.
Ik ga ontzettend graag mee aan boord van een zeilkamp. De reden hiervoor is dat het een zeer afwisselend kamp is, waarin de samenwerking tussen leerlingen centraal staat. Je bent groot deel van de dag aan het zeilen, wat veel taken met zich meebrengt. Leerlingen zijn daardoor zeer actief bezig in de buitenlucht. Daarnaast ben je een deel van de dag op één van de Waddeneilanden of andere havenplaatsen. Leerlingen (en ook docenten) kunnen hier de omgeving verkennen en even individueel op pad.
Wij zijn als school inmiddels al heel wat keren op zeilkamp geweest. De laatste twee jaren heeft een deel van onze groep de week doorgebracht bij Sjak aan boord. Haar kunst is dat zij ervoor kan zorgen dat iedereen aan de slag gaat aan boord. Er zijn namelijk altijd leerlingen (vooral dames) die moeilijk op gang komen en graag niets doen. Sjak krijgt het voor elkaar om ze te laten werken en ze een gevoel te geven over wat zeilen nu precies inhoudt.
Na afloop krijgen wij als docenten bijna altijd te horen dat de leerlingen het ontzettend leuk hebben gehad aan boord! Zelfs wanneer de leerlingen de kans kregen om ’s avonds wat langer op het eiland mochten blijven, waren ze om 21 uur alweer op de boot te vinden! Dat is denk ik wel een mooi compliment.
Erik(leraar)
Het voordeel van een zeilkamp op een groot schip t.o.v. een landkamp is dat de gejaagdheid van het landleven verdwijnt. Het is leuk om samen op een relatief kleine ruimte te verpozen en toch ruimte over te houden. Veel samen doen en daardoor snel iemands karakter te leren kennen.
Schipper Sjak: rustig, aardig, schreeuwt niet, met ballen(anti-macho), kundig.
Marlies(lerares)
Ik geef les op het Almere College in Dronten, een brede school, van praktijkonderwijs tot gymnasium. Mijn lessen zijn in 3TL, 4TL en 3vwo/gymnasium, dat is elk jaar weer anders.
Wij gaan (3 dagen) naar België Ameland, en 5 dagen naar Engeland, Rome, Parijs en Berlijn. Het is altijd “schipperen” met de financiën, voor TL moet het onder de 100 euro blijven en voor havo/vwo mag het wel iets duurder.
Wij gaan met een aantal tussen de 40 en de 120 leerlingen tegelijk. Dat heeft te vooral maken met de lesuitval (van de begeleiders).
Ik denk zelf dat een schip te eenzijdig is. Er kunnen ook te weinig leerlingen per keer mee en het is niet voor iedereen leuk. Extra pedagogische waarden zullen er zeker zijn, maar dat is voor schoolreizen niet echt een belangrijk item.
Waarschijnlijk is het kostenaspect en de onderwijstijd voor de meeste scholen het belangrijkste, helaas. Misschien klinkt het wat negatief, maar het is wel de realiteit.
Hoe ziet een zeilweek er gemiddeld uit:
De reis naar de afvaarthaven en aan boord gaan. De keuken en kasten worden ingeruimd met alle proviand. Hierna worden de hutten/kooien verdeeld. Aansluitend het welkom en huishoudelijk/veiligheidspraatje van de schipper. Afhankelijk van het moment van aan boord gaan, in de avond of de ochtend, volgt een dekuitleg van de matroos. Anders komt dat de volgende ochtend voor vertrek.
Men gaat vertrekken: is iedereen aan boord? Buitengaats worden gezamenlijk de zeilen gehesen, en koers gezet. Afhankelijk van de weersvoorspelling en de wensen van de aanwezigen is en tocht voor de week bedacht, onder voorbehoud van de verdere weersontwikkeling.
Elke dag hebben leerlingen corvee: in de keuken, het sanitair bijhouden, de vuilnis wegbrengen, boodschappen doen, enz.
In overleg wordt eind van elke dag bepaald hoe laat de volgende dag vertrokken wordt en ergens aangekomen gaat worden. Het kan ook zijn dat de begeleiding met de klas aan wal gaat om een museum of anderszins wil bezoeken. Op Texel kan men zo bijvoorbeeld een prachtige fietstocht combineren met een educatief bezoek aan zeehondencentrum Ecomare. Even zo interessant is het openlucht Zuiderzeemuseum te Enkhuizen, als ook de Bataviawerf te Lelystad.
De laatste dag ligt het accent op aankomen in de afvaarthaven. Naast alle spullen weer inpakken, wordt het schip schoongemaakt zodat de volgende groep weer aan boord kan komen.
Het varen met schoolklassen en jeugdgroepen
Waarom vindt schipper Sjak het varen met schoolklassen en jeugdgroepen zo leuk:
Met 14 jaar ging ikzelf al met kamp in de zomer, 7 dagen klooien met kleine zeilboten en allemaal kids die ik niet kende, in Friesland. Geweldig. Goeie leiding die van alles bedacht, en het kattekwaad goed begeleidde. Twee jaar later mee op zeilkamp van de middelbare school: erg gezellig met een bonte avond aan het eind. Havo en VWO door elkaar, zo leerde je nog eens andere leerlingen kennen. Ik bleef zitten, om nog een keer met kamp te kunnen gaan: waterkamp in Lauwersoog. Toen mijn eerste ervaring met een platbodem naar Schier, fietsen en weer terug(1984).
Als matroos(1999) stond ik aan de andere kant: een groep jeugd zo te coördineren met een grap en een grol, veel goed-zo’s uitdelen na gedane werkjes/taakjes: een pracht uitdaging en erg leuk.
Als schipper(sinds 2002) werd ik de strenge(bad guy) en de maat de goeie(good guy), en zocht ik de samenwerking met de groepsleiding. Overdag houden maat en schipper het jeugdige spul lekker bezig zodat ze lekker slapen, en na het aanleggen in een haven vielen ze weer onder verantwoording van de groepsleiding. De reden tot deze methodiek: zo kunnen zowel bemanning als groepsleiding de energie spreiden over de week, en verliest niemand zijn geduld.
Het streven van mij als schipper is, vanuit mijn eigen ervaring van vroeger: de week tot een onvergetelijke tijd te maken, veel belevenissen, zodanig dat de leerling later-veel later zijn/haar kleinkind er nog over kan vertellen! Hoe gaaf het was, wat men meemaakte met elkaar.
Als voormalig reclasseringsambtenaar, dus een pedagogische achtergrond, accepteer ik aan boord geen raar gedrag, geen stoorzenders of anderszins rottigheid. We zijn met zijn allen bezig een mooie week te ervaren, en niemand heeft het recht de boel te verstieren voor een ander.
Met de ruimte die ik de afgelopen jaren kreeg van de groepsleiding, lukte het elke keer weer samen met de maat de klas/groep aan boord tot een goed draaiend geheel overdag te krijgen. De eerste dag krijgt men de tijd te wennen aan schip en omgeving, de tweede dag wordt gemeld dat wij(de bemanning) er vanuit gaan dat zij donderdag samen zelf het schip kunnen varen. Wij zijn in de veronderstelling dat men daar voor komt. Vooraf hebben we dit uiteraard besproken met de groepsleiding.
Gedurende de week, bekijken we overdag tijdens het varen, vanaf het achterdek(je ziet alles) hoe de klas/groep reilt en zeilt. De groepsleiding wordt verzocht mee te kijken, en alle leerlingen worden besproken. Daar waar een onzekere leerling wat extra aandacht nodig heeft, wordt dat ingepast door de matroos dan wel schipper. Daar waar een te zekere leerling een zachte correctie behoeft, wordt dat ook meegenomen.
Tot op heden was elke groepsleiding blij met de aangeboden begeleiding. Een schipper en maat kunnen zich net iets meer permitteren dan de groepsleiding. En de groepen leerlingen/jeugd gaven vaak een afscheidsoptreden, een lied/gedicht of afscheidskadootje, voordat ze moe en voldaan de bus inrolden.